Peter Jetten
Piet Bleijenberg (1953) uit Arnhem stuurde ons een afbeelding van een aquarel, die hij al jaren in bezit heeft. Op de aquarel staat een Joodse jongen met peies (haarlokken) en een tekenmap onder zijn arm. De aquarel zat bij de inboedel van zijn opa Bleijenberg. De vraag was: wie is de kunstenaar en hoe kreeg zijn opa het kunstwerk in bezit? Piet Bleijenberg ging op onderzoek uit. Hij begon bij zijn opa in Arnhem en eindigde in Palm Desert in Californië. Hieronder het verhaal.
Amsterdamseweg 96, familie Bleijenberg
Opa M.G.P.Bleijenberg (Mijndert Gerrit Pieter) was eigenaar van meubelhandel Bleijenberg op de Sonsbeeksingel 110 (1). De familie woonde aan de Amsterdamseweg 96, waar nu de Russisch-Orthodoxe kerk gevestigd is. Uit de inboedel van opa kwam het kunstwerk in de opslag van kleinzoon Piet terecht. Deze raakte geïnteresseerd in de afbeelding en de herkomst ervan.
(bestelauto firma Bleijenberg, foto collectie Piet Bleijenberg)
Wie het kunstwerk maakte was betrekkelijk snel gevonden, de Frans-Joodse kunstenaar Adolphe (Aizik) Feder (1887-1943) was de schilder. Feder kwam uit een familie van kooplieden uit Odessa en vertrok in 1908 naar Parijs. Na het uitbreken van de oorlog sloot hij zich aan bij het Franse verzet, maar werd opgepakt en gevangen gezet in het concentratiekamp Drancy. Hier ging hij door met schilderen en maakte portretten van zijn medegevangenen. Hij werd eind 1943 vermoord in Auschwitz. Het Ghetto Fighters' House Museum in Israël heeft werk van Aizik Feder in de collectie. De aquarel van opa Bleijenberg heeft dezelfde sfeer en signatuur.
(Jongen met haarlokken, aquarel Aizik Feder, foto collectie Piet Bleijenberg)
Amsterdamseweg 94, familie Dukker
Naast opa Bleijenberg woonden Jonas (Jan) Dukker (1906-1944) en zijn vrouw Alida Dukker-Suesan (1904-1944) op nummer 94. Jonas en Alida werden geboren in Amsterdam waar zij op 10 september 1935 trouwden. Jonas kreeg een baan bij de Bijenkorf in Den Haag en Alida ging in Den Haag werken in een herenkledingzaak aan de Prinsestraat 27. Ze woonden boven de winkel.
(Trouwfoto Jonas en Alida Dukker 1935, foto collectie Rita Mazer-Dukker)
In juni 1938 werd hun dochter Rosette Cecilia (Rita) geboren. Omstreeks 1939 verhuisde het gezin naar Arnhem, waar zij aan de Amsterdamseweg 94 kwamen te wonen. Jonas kreeg een nieuwe baan in Arnhem, hij staat als winkelbediende in de adresboeken vermeld. Op de Amsterdamseweg 94 staat ook ingeschreven de jeugdige (Joodse) Arnhemse Eva Bertha (Bep) Sternfeld (1924-1944). Mogelijk was zij het inwonend dienstmeisje van de familie, wat niet ongebruikelijk was in die tijd. De familie Bleijenberg op nummer 96 werden de nieuwe buren.
(Bep Sternfeld, foto joodsmonument.nl)
Rita Dukker en Anita Bleijenberg
De kleine Rita speelde graag met haar één jaar oudere buurmeisje Anita Bleijenberg (1937-2022). Een bunker in de achtertuin van de Bleijenbergs was een spannende speelplek voor hen beiden. De families raakten bevriend. In 1940 begon de Duitse bezetting en al spoedig volgden de eerste anti-Joodse maatregelen. De familie Dukker was Joods, hun dienstmeisje Bep ook (2). De grote razzia’s in Arnhem vonden in het najaar 1942 plaats en onderduiken was een overweging. Toen de Dukkers daartoe besloten, hebben zij mogelijk de aquarel in bewaring gegeven bij of als aandenken geschonken aan de buren, de familie Bleijenberg.
(v.l.n.r. Amsterdamseweg 96 en 94 te Arnhem, foto Jos Vecht)
Oorlog en onderduik
Voordat Jonas en Alida in de onderduik gingen, zochten zij een veilig adres voor hun dochtertje Rita. Na drie onderduikadressen werd Rita liefdevol opgenomen door Alko van Iddekinge (1906-1995) en Zwaantje van Iddekinge-Dik (1904-1988), een jong stel met een kruidenierszaak in Scheemda in de provincie Groningen (3). Bij hen overleefde zij de oorlog. Haar ouders hadden minder geluk. Waar zij waren ondergedoken is niet bekend. Wel dat zij uiteindelijk werden opgepakt, Jonas in 1943 en Alida in 1944. Jonas werd opgesloten in de strafgevangenis van Scheveningen (‘Oranje Hotel’). In juli 1943 volgde transport naar Westerbork, in augustus 1943 naar Auschwitz, waar hij in februari 1944 op 37 jarige leeftijd de dood vond. Zijn vrouw Alida werd ook opgepakt en in januari 1944 op transport naar Westerbork gesteld. Op 25 januari 1944 volgde transport naar Auschwitz, waar zij drie dagen later werd vergast. Alida Dukker-Suesan werd 39 jaar oud.
(registratiekaarten kamp Westerbork, cartotheek Joodse Raad)
Na de oorlog
Kleine Rita kwam als wees uit de oorlog en werd na enige tijd opgenomen in het gezin van Simon en Marijke Suesan uit Den Haag, een overlevende oom van moeders kant. Oom Simon (1908-1990) had een exclusieve sport- en kledingzaak in de Passage aan het Buitenhof in Den Haag. In een overlijdensadvertentie uit 1990 wordt Simon als “naoorlogse pleegvader” dankbaar herdacht. In een andere advertentie staat ook de naam van Rita Dukker, haar man Leon Mazer (1917-2007) en hun zoon Jeff uit Palm Springs California (VS) (4).
(Overlijdensadvertentie Simon Suesan, foto Stolpersteine Dordrecht)
Contact
Omdat Rita geïnteresseerd zou kunnen zijn in de aquarel, zocht Piet Bleijenberg contact met haar. Rita’s enige zoon Jeff Mazer reageerde. Hij schreef dat zijn moeder in 1960 op 21 jarige leeftijd vanuit Den Haag naar Californië was geëmigreerd. Dit op uitnodiging van het Amerikaanse warenhuis Ohrbach’s , een vroegere relatie van haar vader. Rita werkte in Californië bij het televisiestation NBC en later in het kleuteronderwijs. In 2007 ging zij met pensioen. In 2019 bezocht ze voor het laatst Nederland, waar zij nog schoolvriendinnen uit de periode 1945-1950 ontmoette. Rita is nu 87 jaar, ze lijdt aan dementie en kan zich steeds minder herinneren. Ook de aquarel waar dit artikel mee begon, zegt haar weinig, schrijft haar zoon Jeff. Hij besluit zijn brief met het verzoek een mooie foto van de aquarel naar Amerika te sturen en het verder daarbij te laten (5).
Einde zoektocht
Zo eindigde de zoektocht naar de nazaten van Jonas en Alida Dukker van de Amsterdamseweg 94. De lotgevallen van de familie Dukker zijn hiermee opgetekend. Piet Bleijenberg zal een andere passende bestemming moeten vinden voor de aquarel, die in bezit was van opa Bleijenberg en mogelijk ooit aan de muur van de familie Dukker aan de Amsterdamseweg 94 heeft gehangen.
maart 2025, met dank aan Piet Bleijenberg
Noten
1. De overgrootvader van Piet Bleijenberg was G.P. Bleijenberg (Gerrit Pieter). Hij was afkomstig uit Den Haag en woonde aan de Apeldoornseweg 166. Hij was koopman en wordt ook wel vermeld als meubelmaker. In de laatste weken van de oorlog kwam hij nabij het hertenkamp van het Sonsbeekpark om het leven door een inslaande granaat. Hij wilde even een luchtje scheppen. Zijn vrouw had het hem afgeraden.
2. Bep dook later onder bij het domineesgezin Roscam Abbing, Bouriciusstraat 1 in Arnhem. Na verraad werd ze op 26 mei 1944 opgepakt. De eerste week verbleef ze in het Huis van Bewaring in Arnhem, op 2 juni volgde transport naar Westerbork en op 3 september naar Auschwitz. In Auschwitz werd Bep op 31 oktober 1944 vermoord. Voor het verhaal van haar arrestatie en de dood van zoon Leo Roscam Abbing in 1944, zie https://joodsmonumentarnhem.nl/p/p/f-zoekresultaat-meer.php?namen_id=1322
3. Bron: Hidden from the Nazis, Palm Desert woman grateful for 'Righteous Gentiles'
en Stamboom Luytjen van Iddekinge
4. Bron: https://stolpersteine-dordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_wouter_vander_hilst.html
Rita vermeldt dat zij na de oorlog eerst bij een overlevende tante in huis werd genomen. Mogelijk is dat Evelien Bon-Dukker geweest, een zus van haar vader.
5. Bron: Correspondentie met Jeff Mazer in maart 2025
Bronnen
Adresboeken Arnhem
Cartotheek Joodse Raad
joodsmonument.nl
joodsmonumentarnhem.nl
geni.com
Correspondentie Piet Beijenberg met Jeff Mazer in maart 2025
Toen modern nu een monument, het Willem Schaapkwartier 100 jaar, Arnhem 2023, p.102 (over de bodekamer). Zie ook: 100 jaar Willem Schaapkwartier in Arnhem, een vergeten monument? – Middenstandswoning Arnhem
https://stolpersteinedordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_wouter_vander_hilst.html
https://bwarnhem.nl/wp-content/uploads/Joodse-Holocaust-slachtoffers-Burgemeesterskwartier-Arnhem.-Op-adres..pdf
Jonas Dukker | Digitaal Namenmonument Oranjehotel
Leon Mazer Obituary (2007) - Palm Springs, CA -The Desert Sun
Rita Mazer — OfficialUSA.com Records
Hidden from the Nazis, Palm Desert woman grateful for 'Righteous Gentiles'
https://www.facebook.com/DesertJFS
Verhalen →
Peter Jetten
Piet Bleijenberg (1953) uit Arnhem stuurde ons een afbeelding van een aquarel, die hij al jaren in bezit heeft. Op de aquarel staat een Joodse jongen met peies (haarlokken) en een tekenmap onder zijn arm. De aquarel zat bij de inboedel van zijn opa Bleijenberg. De vraag was: wie is de kunstenaar en hoe kreeg zijn opa het kunstwerk in bezit? Piet Bleijenberg ging op onderzoek uit. Hij begon bij zijn opa in Arnhem en eindigde in Palm Desert in Californië. Hieronder het verhaal.
Amsterdamseweg 96, familie Bleijenberg
Opa M.G.P.Bleijenberg (Mijndert Gerrit Pieter) was eigenaar van meubelhandel Bleijenberg op de Sonsbeeksingel 110 (1). De familie woonde aan de Amsterdamseweg 96, waar nu de Russisch-Orthodoxe kerk gevestigd is. Uit de inboedel van opa kwam het kunstwerk in de opslag van kleinzoon Piet terecht. Deze raakte geïnteresseerd in de afbeelding en de herkomst ervan.
(bestelauto firma Bleijenberg, foto collectie Piet Bleijenberg)
Wie het kunstwerk maakte was betrekkelijk snel gevonden, de Frans-Joodse kunstenaar Adolphe (Aizik) Feder (1887-1943) was de schilder. Feder kwam uit een familie van kooplieden uit Odessa en vertrok in 1908 naar Parijs. Na het uitbreken van de oorlog sloot hij zich aan bij het Franse verzet, maar werd opgepakt en gevangen gezet in het concentratiekamp Drancy. Hier ging hij door met schilderen en maakte portretten van zijn medegevangenen. Hij werd eind 1943 vermoord in Auschwitz. Het Ghetto Fighters' House Museum in Israël heeft werk van Aizik Feder in de collectie. De aquarel van opa Bleijenberg heeft dezelfde sfeer en signatuur.
(Jongen met haarlokken, aquarel Aizik Feder, foto collectie Piet Bleijenberg)
Amsterdamseweg 94, familie Dukker
Naast opa Bleijenberg woonden Jonas (Jan) Dukker (1906-1944) en zijn vrouw Alida Dukker-Suesan (1904-1944) op nummer 94. Jonas en Alida werden geboren in Amsterdam waar zij op 10 september 1935 trouwden. Jonas kreeg een baan bij de Bijenkorf in Den Haag en Alida ging in Den Haag werken in een herenkledingzaak aan de Prinsestraat 27. Ze woonden boven de winkel.
(Trouwfoto Jonas en Alida Dukker 1935, foto collectie Rita Mazer-Dukker)
In juni 1938 werd hun dochter Rosette Cecilia (Rita) geboren. Omstreeks 1939 verhuisde het gezin naar Arnhem, waar zij aan de Amsterdamseweg 94 kwamen te wonen. Jonas kreeg een nieuwe baan in Arnhem, hij staat als winkelbediende in de adresboeken vermeld. Op de Amsterdamseweg 94 staat ook ingeschreven de jeugdige (Joodse) Arnhemse Eva Bertha (Bep) Sternfeld (1924-1944). Mogelijk was zij het inwonend dienstmeisje van de familie, wat niet ongebruikelijk was in die tijd. De familie Bleijenberg op nummer 96 werden de nieuwe buren.
(Bep Sternfeld, foto joodsmonument.nl)
Rita Dukker en Anita Bleijenberg
De kleine Rita speelde graag met haar één jaar oudere buurmeisje Anita Bleijenberg (1937-2022). Een bunker in de achtertuin van de Bleijenbergs was een spannende speelplek voor hen beiden. De families raakten bevriend. In 1940 begon de Duitse bezetting en al spoedig volgden de eerste anti-Joodse maatregelen. De familie Dukker was Joods, hun dienstmeisje Bep ook (2). De grote razzia’s in Arnhem vonden in het najaar 1942 plaats en onderduiken was een overweging. Toen de Dukkers daartoe besloten, hebben zij mogelijk de aquarel in bewaring gegeven bij of als aandenken geschonken aan de buren, de familie Bleijenberg.
(v.l.n.r. Amsterdamseweg 96 en 94 te Arnhem, foto Jos Vecht)
Oorlog en onderduik
Voordat Jonas en Alida in de onderduik gingen, zochten zij een veilig adres voor hun dochtertje Rita. Na drie onderduikadressen werd Rita liefdevol opgenomen door Alko van Iddekinge (1906-1995) en Zwaantje van Iddekinge-Dik (1904-1988), een jong stel met een kruidenierszaak in Scheemda in de provincie Groningen (3). Bij hen overleefde zij de oorlog. Haar ouders hadden minder geluk. Waar zij waren ondergedoken is niet bekend. Wel dat zij uiteindelijk werden opgepakt, Jonas in 1943 en Alida in 1944. Jonas werd opgesloten in de strafgevangenis van Scheveningen (‘Oranje Hotel’). In juli 1943 volgde transport naar Westerbork, in augustus 1943 naar Auschwitz, waar hij in februari 1944 op 37 jarige leeftijd de dood vond. Zijn vrouw Alida werd ook opgepakt en in januari 1944 op transport naar Westerbork gesteld. Op 25 januari 1944 volgde transport naar Auschwitz, waar zij drie dagen later werd vergast. Alida Dukker-Suesan werd 39 jaar oud.
(registratiekaarten kamp Westerbork, cartotheek Joodse Raad)
Na de oorlog
Kleine Rita kwam als wees uit de oorlog en werd na enige tijd opgenomen in het gezin van Simon en Marijke Suesan uit Den Haag, een overlevende oom van moeders kant. Oom Simon (1908-1990) had een exclusieve sport- en kledingzaak in de Passage aan het Buitenhof in Den Haag. In een overlijdensadvertentie uit 1990 wordt Simon als “naoorlogse pleegvader” dankbaar herdacht. In een andere advertentie staat ook de naam van Rita Dukker, haar man Leon Mazer (1917-2007) en hun zoon Jeff uit Palm Springs California (VS) (4).
(Overlijdensadvertentie Simon Suesan, foto Stolpersteine Dordrecht)
Contact
Omdat Rita geïnteresseerd zou kunnen zijn in de aquarel, zocht Piet Bleijenberg contact met haar. Rita’s enige zoon Jeff Mazer reageerde. Hij schreef dat zijn moeder in 1960 op 21 jarige leeftijd vanuit Den Haag naar Californië was geëmigreerd. Dit op uitnodiging van het Amerikaanse warenhuis Ohrbach’s , een vroegere relatie van haar vader. Rita werkte in Californië bij het televisiestation NBC en later in het kleuteronderwijs. In 2007 ging zij met pensioen. In 2019 bezocht ze voor het laatst Nederland, waar zij nog schoolvriendinnen uit de periode 1945-1950 ontmoette. Rita is nu 87 jaar, ze lijdt aan dementie en kan zich steeds minder herinneren. Ook de aquarel waar dit artikel mee begon, zegt haar weinig, schrijft haar zoon Jeff. Hij besluit zijn brief met het verzoek een mooie foto van de aquarel naar Amerika te sturen en het verder daarbij te laten (5).
Einde zoektocht
Zo eindigde de zoektocht naar de nazaten van Jonas en Alida Dukker van de Amsterdamseweg 94. De lotgevallen van de familie Dukker zijn hiermee opgetekend. Piet Bleijenberg zal een andere passende bestemming moeten vinden voor de aquarel, die in bezit was van opa Bleijenberg en mogelijk ooit aan de muur van de familie Dukker aan de Amsterdamseweg 94 heeft gehangen.
maart 2025, met dank aan Piet Bleijenberg
Noten
1. De overgrootvader van Piet Bleijenberg was G.P. Bleijenberg (Gerrit Pieter). Hij was afkomstig uit Den Haag en woonde aan de Apeldoornseweg 166. Hij was koopman en wordt ook wel vermeld als meubelmaker. In de laatste weken van de oorlog kwam hij nabij het hertenkamp van het Sonsbeekpark om het leven door een inslaande granaat. Hij wilde even een luchtje scheppen. Zijn vrouw had het hem afgeraden.
2. Bep dook later onder bij het domineesgezin Roscam Abbing, Bouriciusstraat 1 in Arnhem. Na verraad werd ze op 26 mei 1944 opgepakt. De eerste week verbleef ze in het Huis van Bewaring in Arnhem, op 2 juni volgde transport naar Westerbork en op 3 september naar Auschwitz. In Auschwitz werd Bep op 31 oktober 1944 vermoord. Voor het verhaal van haar arrestatie en de dood van zoon Leo Roscam Abbing in 1944, zie https://joodsmonumentarnhem.nl/p/p/f-zoekresultaat-meer.php?namen_id=1322
3. Bron: Hidden from the Nazis, Palm Desert woman grateful for 'Righteous Gentiles'
en Stamboom Luytjen van Iddekinge
4. Bron: https://stolpersteine-dordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_wouter_vander_hilst.html
Rita vermeldt dat zij na de oorlog eerst bij een overlevende tante in huis werd genomen. Mogelijk is dat Evelien Bon-Dukker geweest, een zus van haar vader.
5. Bron: Correspondentie met Jeff Mazer in maart 2025
Bronnen
Adresboeken Arnhem
Cartotheek Joodse Raad
joodsmonument.nl
joodsmonumentarnhem.nl
geni.com
Correspondentie Piet Beijenberg met Jeff Mazer in maart 2025
Toen modern nu een monument, het Willem Schaapkwartier 100 jaar, Arnhem 2023, p.102 (over de bodekamer). Zie ook: 100 jaar Willem Schaapkwartier in Arnhem, een vergeten monument? – Middenstandswoning Arnhem
https://stolpersteinedordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_wouter_vander_hilst.html
https://bwarnhem.nl/wp-content/uploads/Joodse-Holocaust-slachtoffers-Burgemeesterskwartier-Arnhem.-Op-adres..pdf
Jonas Dukker | Digitaal Namenmonument Oranjehotel
Leon Mazer Obituary (2007) - Palm Springs, CA -The Desert Sun
Rita Mazer — OfficialUSA.com Records
Hidden from the Nazis, Palm Desert woman grateful for 'Righteous Gentiles'
https://www.facebook.com/DesertJFS