Woensdag, 1 December 2021
In het wijkblad de Penseelstreek nummer 98 (herfst 2021) doet Olga Helmigh verslag van de recente steenlegging voor Joodse oud-bewoners van de wijk. Het gaat om het adres Rembrandtlaan 31, waar de familie Kaufman woonde en om het adres Mesdaglaan 39, waar de familie Bielschowsky woonde. In een aparte column beschrijft Olga hoe ze die dag beleefd heeft. Klik hier.
Zondag, 21 November 2021
De Arnhemse Ada (Alida) Goldsmid (1921-1966) is op 29 maart 1940 negentien jaar geworden. In mei sluit ze haar eerste dagboek af en begint aan haar tweede (1940-1942). De redactie koos een aantal fragmenten uit haar tweede dagboek. Ze laten zien hoe een jonge Arnhemse vrouw de beginjaren van de bezetting beleeft, een periode waarin de Joodse bevolkingsgroep meer en meer wordt buitengesloten van elk normaal maatschappelijk leven. Klik hier voor het verhaal.
Maandag, 15 November 2021
Op zondag 14 november j.l. voerden burgemeester Ahmed Marcouch en opperrabbijn Binyomin Jacobs het woord ter gelegenheid van de jaarlijkse holocaust herdenking bij het Joods monument Arnhem. Leerlingen van het Thomas á Kempis College droegen hun onderwijsproject over aan leerlingen van het Beekdalyceum. Opperrabbijn Jacobs noemden hen “ambassadeurs van de strijd tegen antisemitisme, racisme en discriminatie”. Aanwezigen legden kransen. Klik hier voor de foto's. Klik hier voor het scholenproject. Lees meer in de Gelderlander.
(foto Jos Vecht)
Maandag, 1 November 2021
Michèlle van Hofwegen maakte een omvangrijke studie over de levensloop van de Arnhemmer Hartog Eijsman. Op verzoek van de redactie schreef zij met Gerard Gijsbertsen een artikel over de levensloop van Hartog met als titel: Hartog Eijsman, de man die altijd jong blijft.
Klik hier voor het artikel.
(foto Michelle van Hofwegen)
Vrijdag, 22 Oktober 2021
In 2021 zal de herdenking op 14 november gehouden worden. De herdenking zal plaatsvinden op de Jonas Daniël Meijerplaats/Kippenmarkt bij het Joods monument Arnhem. Het programma is onder voorbehoud van de COVID-ontwikkelingen. De ceremonie begint om 11.00 uur. Burgemeester Marcouch en Opperrabijn Jacobs zullen het woord voeren. Leerlingen van het Thomas a Kempis College dragen het scholenproject over aan leerlingen van het Beekdallyceum. Er is gelegenheid tot bloemleggen. Om 12.00 wordt de ceremonie afgesloten. Hieronder de precieze tijden.
11.00 uur Opening/welkom door ceremoniemeester
11.05 uur Toespraak Burgemeester Marcouch
11.20 uur Toespraak Opperrabbijn Jacobs
11.35 uur Leerlingen Thomas a Kempis College dragen het scholenproject over aan leerlingen van het Beekdal Lyceum
11.45 uur leggen van bloemen
12.00 uur Afsluiting door ceremoniemeester
De commissie herdenkingsmonument gedeporteerde Joden Arnhem
Dinsdag, 19 Oktober 2021
Richard Woolderink, auteur van Raalte in oorlogstijd ’40-’45, schreef in 1986 een verhaal over Alijda Jacobs, die o.a. haar verloofde Simon Bachrach en zijn broers Bennie en Maurits uit kamp Westerbork bevrijdde. De Engelstalige versie stuurde hij recentelijk naar het Holocaust Social Archive (HSA). Ook deed hij een oproep aan de Arnhemmers om Alijda Jacobs te eren met een gedenkteken. Klik hier voor zijn oproep en de Engelse versie van zijn verhaal.
(foto Richard Woolderink)
Woensdag, 6 Oktober 2021
Tachtig jaar geleden op 7 en 8 oktober 1941 werden zeventig Joodse mannen in Gelderland opgepakt, onder hen tenminste zeven Arnhemmers. De bezetter wilde Joden angst aanjagen en ervoor zorgen dat ze zich vogelvrij voelden. De mannen werden in de Willemskazerne gevangen gezet en na een paar dagen op transport naar Mauthausen gezet. Zij stierven daar aan ontberingen, de laatste in november. Klik hier voor het verhaal.
(Willemskazerne circa 1935 op het huidige Gele Rijdersplein gezien vanuit de Bovenbeekstraat © Gelders Archief)
Dinsdag, 28 September 2021
Het oorlogsverhaal van Max Wolff is lang en indrukwekkend. Geboren uit Joodse ouders in Arnhem in 1926 duikt Max in de oorlog met zijn ouders onder op elf adressen in Nederland, België en Frankrijk. In juni 1944, kort na D-Day, sluit hij zich - achttien jaar oud - aan bij de geallieerden in Normandië. Dr. Erwin van Loo van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, schreef er een artikel over met als titel “Max Wolff, tolk en militair in dienst van de bevrijders”. Klik hier voor het artikel.
(Max Wolff in 1944 bij de bevrijding van Brussel - foto Max Wolff)
Donderdag, 16 September 2021
Op woensdag 15 september j.l. zijn op 7 adressen in Arnhem 16 nieuwe struikelstenen gelegd ter nagedachtenis aan de Joodse oud-bewoners, die in de oorlog zijn omgebracht. Op de verschillende adressen werd een korte ceremonie gehouden met een verhaal, soms met een gedicht of met live-muziek. Ook werd kaddisj gezegd. Op Mesdaglaan 39 waren leerlingen van de Heijenoordschool bij de herdenking betrokken. De overige nieuwe adressen zijn: Prümelaan 5, Rijnstraat 43, Zijpendaalseweg 1D, van Pallandtstraat 26, Rembrandtlaan 31 en Noordelijke Parallelweg 69. Voor een overzicht van alle Arnhemse adressen met struikelstenen klik hier. Bij de betreffende personen zijn in het namenregister van deze site foto's van de stenen opgenomen, bij enkelen ook de teksten van de toespraken.
(steenlegging Noordelijke Parallelweg 69, foto Jos Vecht)
Maandag, 13 September 2021
Op 12 september 2021 werd in buurtcentrum De Nieuwe Hommel het digitale buurtmonument “Om niet te vergeten” van Sint Marten Sonsbeek gepresenteerd. Het is gemaakt door bewoners van de wijk voor de 97 Joodse buurtbewoners die in de oorlog zijn omgebracht. Op een digitale kaart zijn hun namen en adressen aan te klikken. Van (vooralsnog) 24 bewoners zijn de levensgeschiedenissen opgetekend. Zie: www.sintmartensonsbeek.nl. De middag werd gecomplementeerd door Joodse lekkernijen, een inleiding van Margo Klijn over Joods Arnhem en een documentaire van Sacha Barraud “De terugkeer van Anne Muller”. Aan de muur hingen schilderijen van Anne Muller. Het monument zal verder groeien met nieuwe verhalen, waaraan je kunt meeschrijven. De 24 levensgeschiedenissen zijn doorgelinkt naar de de betreffende namen in het namenregister van deze site. Zie verder: www.sintmartensonsbeek.nl.
Dinsdag, 24 Augustus 2021
Boekennieuws.Lotte, Hannah & Emmy, Arnhemse meisjes in oorlogstijd. Over vriendschap en keuzes tegen de achtergrond van de Jodenvervolging in Arnhem en de Operatie Market Garden. Een roman van Corrine Baard-Post. Verschijnt eind augustus. Klik hier voor meer informatie.
Zaterdag, 31 Juli 2021
In maart j.l. gaf Lex Rutgers een lezing over Joods Arnhem van voor de oorlog. De redactie van het tijdschrift Misjpoge nam de tekst op in het nummer 34/2021-2 onder de titel Joods Arnhem in vogelvlucht. Veel wetenswaardigheden komen aan bod, waaronder winkels en bedrijven van Joodse eigenaren op naam en straat. Klik hier voor het verhaal van Lex Rutgers.
Vrijdag, 11 Juni 2021
Zomerprogramma Erfgoedcentrum Rozet: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs het verdwenen Joods verleden van de stad. Nu op zaterdag 28 augustus 2021, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 7,50 euro. De geldende regels voor corona worden in acht genomen. De inschrijvers van april krijgen van Rozet bericht over de nieuwe datum en de status van hun inschrijving. Voor meer informatie of inschrijven klik hier
Dinsdag, 25 Mei 2021
Het verhaal van de (niet-joodse) Alijda Jacobs die acht joodse gevangenen uit Westerbork bevrijdde, onder wie haar verloofde Simon Bachrach. Een eerbetoon aan een Arnhemse verzetsvrouw. Met persoonlijke herinneringen van John Bachrach. Lees hier het verhaal. Op het verhaal kwamen verschillende reacties. Lees hier de reacties. Het verhaal verscheen ook in de wijkkrant 'Langs Rijn & Rails' van Arnhem-West van september 2021 met een oproep om mee te denken over een herinneringsplek voor Alijda Jacobs in Lombok, de wijk waar zij opgroeide.
Vrijdag, 7 Mei 2021
Op de website van Sint Marten Sonsbeek verscheen op 26 april 2021 een artikel van Gerard Ursem: ‘1940 -1945, negentig vermoorde Joden’. Aan het artikel is een oproep toegevoegd om mee te bouwen aan het digitaal monument ‘Om niet te vergeten’, dat de wijk in voorbereiding heeft. Voor het artikel en de oproep klik hier.
Dinsdag, 4 Mei 2021
Een stukje Vitesse historie: het verhaal van de Arnhemmer ‘Happy’ Mogendorff, erevoorzitter en icoon van de club in de naoorlogse jaren. Met persoonlijke herinneringen van Selma en Nico Mogendorff. Lees hier het verhaal. Het verscheen in verkorte vorm ook in het voorjaarsnummer 2021 van de wijkkrant 'de Molenbeker'. .
Donderdag, 25 Maart 2021
Documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs het verdwenen Joods verleden van de stad gaat vanwege corona niet door. De activiteit zou op 10 april a.s. plaatsvinden. Deelnemers krijgen bericht. Er wordt een nieuwe datum gezocht, wanneer het Erfgoedcentrum Rozet weer open is. Voor informatie over het programma klik hier.
Maandag, 22 Maart 2021
In de Arnhemse Courant wensen zij hun klanten "geluk, voorspoed en vrede". Het is 31 december 1940, de oorlog is acht maanden oud. De situatie wordt dreigender en uiteindelijk levensgevaarlijk. Lees hier het verhaal van Peter Jetten over de Arnhemmers Maurits en Mietje Agsteribbe. Het verhaal is in verkorte vorm opgenomen in de wijkkrant van het Spijkerkwartier nummer 117 jaargang 45 jaar 2021
Vrijdag, 5 Maart 2021
Klaas Korver stuurde ons een verhaal over de ontruiming van het "Jongenshuis" op de Amsterdamseweg, officieel het voormalig Rotterdams kindertehuis geheten. De ontruiming vond plaats op 11 december 1942, aansluitend op de grote Arnhemse razzia van 10 december. De moeder van Klaas, Louisa Korver-van Dijk (1929- 2015) was er als tienjarig meisje getuige van. Klik hier voor het verhaal. Het verhaal van Klaas verscheen ook in het wijkcontact 2021-2 van de Burgemeesterswijk onder de titel "Traumatische herinnering aan ontruiming Jongenshuis (1942)".
Maandag, 1 Maart 2021
Elias Schaap was voor de oorlog de enige Joodse postbode in Arnhem. In haar boek "de Stille slag, Joodse Arnhemmers, 1933-1945" beschrijft Margo Klijn wie Elias was en hoe het hem en zijn gezin vergaan is in de oorlog. Klik hier voor het verhaal. 
Maandag, 22 Februari 2021
Op 26 januari 2021 heeft de gemeente Arnhem in opdracht van de historische kring Elden een zitbank en een informatiebord bij de gedenksteen voor de vermoorde Palestina-pioniers uit Elden geplaatst. Voor meer informatie klik hier.
Zaterdag, 23 Januari 2021
Begraven op Moscowa: het opmerkelijke verhaal over Jacob Spinoza Catella Jessurun (1877-1955) en zijn vrouw Mietje Hijman Vorst (1885-1973). Jans Askes speurde naar de geschiedenis van het Arnhemse echtpaar Jacob en Mietje. Klik hier voor zijn verhaal.
Woensdag, 6 Januari 2021
Erfgoedcentrum Rozet in april 2021: documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs het verdwenen Joods verleden van de stad. Zaterdag 10 april 2021, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument. Kosten 7,50 euro. De geldende regels voor corona worden in acht genomen. Voor meer informatie of inschrijven klik hier.
Vrijdag, 11 December 2020
In november en december 1942 vinden in Arnhem grote nachtelijke razzia's plaats, waarmee het merendeel van de Arnhemse Joden wordt weggevoerd om vermoord te worden. Het zijn niet de eerste razzia's in Arnhem. Een overzicht:
Op 7 en 8 oktober 1941 worden zeventig Joodse mannen in Gelderland opgepakt, onder hen acht Arnhemmers. Zij worden in de Willemskazerne gevangen gezet en na een paar dagen op transport naar Mauthausen gezet. Zij sterven daar, de laatste in november.
Op 3 oktober 1942 worden de Joodse mannen die in de werkkampen verblijven naar het doorgangskamp Westerbork gedeporteerd. Hun vrouwen en kinderen thuis worden onder het mom van gezInshereniging, vanuit de St.Eusebiusschool aan de Utrechtsestraat (nu Introdans) - waar zij de nacht doorbrengen - per trein naar Westerbork gebracht. De razzia vindt plaats van vrijdag op zaterdag 2-3 oktober 1942 op Grote Verzoendag, de belangrijkste Joodse feestdag van het jaar.
Ook worden achtendertig z.g. Palestina-pioniers in Huize Voorburg in Elden opgepakt en afgevoerd naar kamp Westerbork. De meesten worden in januari 1944 gedeporteerd naar kamp Bergen Belsen. Twaalf van hen overleven de kampen niet, zeven worden uitgeruild. Klik hier.
Op 17 november 1942 en 10 december 1942 houdt de Duitse bezetter twee grote razzia's. Ook oude en zieke mensen worden uit het Joods bejaardenhuis aan de Markt 5 opgehaald.
Op 29 maart 1943 moeten de Joden die nog in Arnhem aanwezig zijn, een reisvergunning afhalen om naar kamp Vught te kunnen afreizen.
Op 8 april 1943 vertrekt de laatste groep Joden uit Arnhem naar kamp Vught. Het zijn voornamelijk medewerkers van de Joodse Raad en een aantal statelozen, die misschien over het hoofd waren gezien. Voor uitgebreidere informatie klik hier.
Donderdag, 10 December 2020
In het oktobernummer (nummer 61) van de wijkkrant van Sint Marten Sonsbeek schreef Barbara Peters een artikel over de bewoners van de Sint Nicolailaan 15, onder wie de Joodse familie Leefsma, die in 1943 vermoord werd in Sobibor. In totaal zijn negentig Joodse wijkbewoners na de oorlog niet meer teruggekeerd. Slechts twee hebben de oorlog overleefd. Om hen te herdenken is een digitaal monument in voorbereiding in de vorm van een interactieve plattegrond op de website van de wijk, met alle Joodse wijkbewoners uit die tijd. Klik hier.
Maandag, 7 December 2020
De wijkkrant Angerenstein heeft in het nummer 106 (december 2020) een artikel gepubliceerd over het Joods Monument Arnhem en de bewoners van Angerenstein. De wijk had bij het uitbreken van de oorlog 43 Joodse bewoners op 16 adressen, waarvan de helft op de Karthuizerstraat. Van de 43 wijkbewoners overleefden 25 mensen de kampen niet. Kik hier.
Vrijdag, 4 December 2020
Nog eens negen nieuwe gemeenten doen onderzoek naar de roof van Joods vastgoed. Dit brengt het totaal op 33 gemeenten, die o.a.onderzoeken of gedeporteerde en ondergedoken Joden na de WO II belastingnaheffingen kregen. Bron: Pointer (KRO-NCRV) editie #118
Klik hier voor meer informatie met o.a. woningenkaart van Arnhem.
Donderdag, 26 November 2020
De wijkvereniging Hoogkamp/Sterrenberg/Gulden Bodem heeft in het wijkcontact de Penseelstreek nummer 94 (november 2020) een soort namenmonument gemaakt voor de Holocaust-slachtoffers uit de wijk. In het blad is een lijst opgenomen van de 113 Joodse wijkgenoten, die niet zijn teruggekomen uit de oorlog. Klik hier.
Woensdag, 18 November 2020
Leden van de Liberaal Joodse Gemeente Gelderland (LJG Gelderland) legden in de ochtend van 17 november bloemen bij het monument ter herinnering van de Arnhemse razzia van 17 november 1942.
Meer in Arnhem Nieuws.nl van 19 november j.l.
Maandag, 9 November 2020
Op 8 november j.l. legden burgemeester Ahmed Marcouch en opperrabbijn Binyomin Jacobs kransen bij het Joods monument Arnhem. Ook leerlingen van het Thomas á Kempis College en het Beekdallyceum legden kransen. Vanwege corona was er geen herdenking dit jaar, individueel kon men bloemen leggen. Klik hier voor de foto's. Lees meer in de Gelderlander.
Maandag, 2 November 2020
Hoofdredacteur Henk Donkers schreef in het Wijkcontact Burgemeesterskwartier 2020-5 (december 2020) het verhaal over de Joodse familie De Lange, die op de Burgemeester Weertsstraat 124 woonde. De familie De Lange dook onder bij de familie van den Broek-Overheem in Elst/Driel. Geert Visser van de Historische Kring Elden schreef er in 2016 een artikel over en leverde Henk Donkers het materiaal en de foto’s. Klik hier voor het verhaal.
Vrijdag, 30 Oktober 2020
Vorig jaar oktober plaatste de historische kring Elden bij Huize Voorburg een gedenksteen voor de twaalf omgekomen Palestina-pioniers. Zie de rubriek verhalen. Binnenkort komt daar een informatiebord bij te staan. Voor de tekst klik hier.
Woensdag, 14 Oktober 2020
De herdenking bij het Joods Monument Arnhem gaat- gezien de ontwikkelingen van het COVID-19 virus - niet door. Het staat iedereen vrij om zelf bloemen te leggen op een zelfgekozen tijdstip en verder niet aangekondigd.
Woensdag, 14 Oktober 2020
Ook de gemeente Arnhem gaat onderzoek doen naar de eigen rol bij de verkoop van 168 Joodse bezittingen in de Tweede Wereldoorlog. Zie: De Gelderlander-geroofde Joodse huizen
Pointer-Onderzoek naar geroofde Joodse woningen
Donderdag, 8 Oktober 2020
Vanuit Israël schreef Max Nathans juli j.l. twee verhalen, een over hem zelf en een over zijn oom Paul.
Klik hier
Donderdag, 8 Oktober 2020
In Laarnieuws (de wijkkrant van de wijkvereniging de Oostelaar) van oktober 2020 staat op pagina 17 een artikel met de titel “Gedenktekens van vermoorde Joods Arnhemmers".
Klik hier.
Donderdag, 1 Oktober 2020
In de wijkkrant van de Paasberg-Wellenstein nummer 2020-3 (oktober 2020) is op pagina 29 en 30 een artikel verschenen met als titel "Joodse Arnhemmers die niet terugkeerden". Op de voorpagina van het nummer staat een foto van het Joods Monument Arnhem. Klik hier.
Dinsdag, 29 September 2020
Op 28 september zette de burgemeester van Arnhem, Ahmed Marcouch deze post op zijn facebookpagina:
Ik wens de joodse gemeenschap een goede #JomKipoer in deze bijzondere tijd waarin u beperkingen heeft in de synagoge en met groepen gelijkgezinden. Sinds ik geleerd heb over de Grote Verzoendag en weet waarom God de goddeloze stad Nineve redde ondanks het oordeel van de profeet Jona, weet ik ook waar het woord 'zondebok' vandaan komt: het was de bok die juist niet werd geofferd, de bok die met alle zonden van het hele volk de woestijn in werd gestuurd. Ik wens u een mooie dag vol vasten en gebeden.
Maandag, 7 September 2020
In de wijkkrant Spijkerkwartier 111 van december 2019 is op pagina 6 en 7 het verhaal van de Joodse familie Simon opgenomen in de serie levensfoto: "De foto van Edith en Ilse". Klik hier voor hun verhaal.
Klik hier voor de hele wijkkrant Spijkerkwartier.
Dinsdag, 1 September 2020
De Burgemeesterswijk telde relatief veel joodse inwoners. Op 74 adressen woonden in totaal 434 Joden van wie er 235 (54%) de oorlog niet overleefden. In het wijkcontact van 2015-1 (januari 2015) staat het verhaal.
Dinsdag, 21 Juli 2020
Zomeractiviteit Rozet: Documentaire over Arnhemse Joodse onderduikkinderen met aansluitend een wandeling langs het verdwenen Joods verleden van de stad. Zaterdag 29 augustus 2020, 15.30-17.30 uur. Start Rozet, einde Joods monument.
Donderdag, 2 Juli 2020
De wijkverenging Burgemeesterskwartier e.o. heeft in juni 2020 het wijkblad Wijkcontact 2020-3 o.a. gewijd aan het onderwerp "Joden, die na de bevrijding niet zijn teruggekeerd". In het nummer is een soort namenmonument opgenomen van 275 namen van Holocaust-slachtoffers uit de wijk. Ook zijn drie artikelen opgenomen over de Joodse wijkgenoten. De artikelen zijn hier te vinden.
Vrijdag, 29 Mei 2020
De jaarlijkse herdenking is op de tweede zondag van november. In 2020 is dat zondag 8 november.
Dinsdag, 5 Mei 2020
Burgemeester Marcouch herdenkt oorlogsslachtoffers met gedicht:
‘Laat verleden verbinding zijn voor het heden’
Kijk op:
www.gelderlander.nl
Maandag, 20 April 2020
In de rubriek Monument is een kort stukje opgenomen over de ontstaansgeschiedenis van het Joods Monument Arnhem. Klik hier
Zaterdag, 18 April 2020
De rubriek Struikelstenen is aangevuld met Struikelstenen Arnhem. In de rubriek vindt U een overzicht van de 38 struikelstenen, die op 16 locaties in Arnhem zijn aangebracht. Foto's van de struikelstenen en hun locatie zijn te vinden bij de betreffende personen in de namenlijst van A-Z.
Ook is er een link naar de struikelstenenapp vermeld. In de app kunt U per stad informatie vinden over aantallen en locaties waar struikelstenen zijn aangebracht. Ook Arnhem is daarin opgenomen.
Joods Monument Arnhem
Dinsdag, 14 April 2020
Vandaag om 12:00 ging deze site live
Hartelijk dank voor uw interesse.
Kijk vooral rond en kom later nog eens terug voor updates.
Joods Monument Arnhem